(THE STORY OF VIETKINGS) Áo Dài Việt đã xuất hiện từ rất lâu trong đời sống của người dân Việt Nam. Trải qua các thời kì cải biến, Áo Dài Việt đã đạt đến độ thẩm mỹ như ngày nay. Áo dài là một loại trang phục cách tân từ áo Ngũ thân của Việt Nam, mặc cùng với quần dài, che thân từ cổ đến hoặc quá đầu gối và dành cho cả nam lẫn nữ nhưng hiện nay thường được biết đến nhiều hơn với tư cách là trang phục nữ. Áo dài thường được mặc vào các dịp lễ hội, trình diễn; hoặc tại những môi trường đòi hỏi sự trang trọng, lịch sự; hoặc là đồng phục nữ sinh tại trường trung học phổ thông hay đại học; hay đại diện cho trang phục quốc gia trong các quan hệ quốc tế.

 

 

Áo Dài Việt kiểu sơ khai là áo giao lãnh, được người phụ nữ mặc phủ ngoài yếm đào, váy lụa đen, thắt lưng buông thả. Nhưng để tiện cho việc làm ăn, việc đồng áng thì áo giao lãnh được thu gọn thành áo tứ thân, sau đó được biến thành áo ngũ thân để các cô, các bà mặc trong lễ hội mùa xuân.

 

Cho đến khi thời chúa Nguyễn xứ Đàng Trong, Vũ Vương Nguyễn Phúc Khoát ban hành sắc dụ về y phục, thì chiếc áo dài có cổ đứng ngắn tay, cứa ống tay rộng hoặc hẹp, hai bên nách trở xuống khâu kín, không xẻ tà.

 


Đến thế kỷ XIX được xem là giai đoạn phát triển vượt bậc của Áo Dài Việt. Đây cũng là bộ áo dài đầu tiên có xẻ tà ở eo, một trong những điểm đặc biệt trong áo dài hiện đại. Phần đông áo dài phụ nữ thành thị lúc này đều may theo thể năm thân, hay năm tà. Mỗi thân áo trước và sau đều có hai tà, khâu lại với nhau dọc theo sống áo. Thêm vào đó là tà thứ năm ở bên phải, trong thân trước. Tay áo may nối phía dưới khuỷu tay vì các loại vải ngày xưa chỉ dệt được rộng nhất là 40cm. Cổ, tay và thân trên áo thường ôm sát người, rồi tà áo may rộng ra từ sườn đến gấu và không chít eo. Gấu áo may võng, vạt rất rộng, trung bình là 80cm. Cổ áo chỉ cao khoảng 2 - 3cm.

Sang thế kỷ XX, với sự ảnh hưởng mạnh mẽ của nền văn hóa Phương tây, Áo Dài được cải tiến vượt bậc với rất nhiều thay đổi. Tại Hà Nội, một người phụ nữ Việt tên Cát Tường đã đem lại rất nhiều những ý tưởng mới mẻ cho loại trang phục này và được phụ nữ thành thị đón nhận nhiệt liệt. Kích thước áo dài ôm khít thân hình người phụ nữ Việt Nam, đẩy cầu vai, kéo dài tà áo chạm đất và có nhiều màu sắc mới mẻ., tạo nên vẻ gợi cảm, tinh tế và thu hút hơn. Tuy nhiên sau đó sức ảnh hưởng từ văn hóa Phương Tây nhạt dần và thay thế bằng những chi tiết từ áo tứ thân. Từ thời điểm này đến những năm 1950, phong cách áo dài Việt Nam đã trở nên vô cùng nổi tiếng trong truyền thống nước nhà.

 

 

Áo dài được may bằng nhiều chất liệu như gấm, nhung, lụa tơ tằm. Hiện nay, các nhà thiết kế y phục đã sáng tạo ra nhiều kiểu áo dài tân thời, cổ áo cài khuy. Khuy áo là hạt cườm, hạt ngọc, cúc bấm. Tay áo dài không có cầu vai, may liền với cổ áo giống như áo bà ba xẻ tà. Chính đặc điểm này khiến việc cử động nữ được dễ dàng, đồng thời tạo dáng thanh thoát, yểu điệu, thướt tha. Với Áo Dài người mặc phải có phong thái, dáng đi uyển chuyển, cử chỉ giao tiếp nhẹ nhàng, mềm mại. Chẳng thế mà nói: Áo Dài mang đậm tâm hồn người Việt.

 

Áo dài có hai tà chính: tà trước và tà sau. Đây là phần được các nhà thiết kế thời trang cách điệu nhiều nhất. Khi dùng chất liệu vải voan, khi thì được kết cườm, ngọc óng ánh. Áo dài thường đi đôi với quần thụng. Phụ nữ Việt Nam thường mặc áo dài xẻ tà cùng với quần thụng trắng bởi nó tạo nên vẻ đài các, trang nhã. Hiện nay, áo dài có nhiều hoa văn khác nhau, mang đậm bản chất dân tộc, gợi lên dáng yêu kiều, đài các, quý phái cho người mặt.

Các nhà may áo dài xưa khá đông đúc và nhộn nhịp, ở Hà Nội thì có thể tìm đến phố Cầu Gỗ, phố Lương Văn Can, mới đây có thêm phố Kim Mã,… Ai muốn cầu kì thì đặt may tại Huế – nơi hội tụ nhiều nghệ nhân may áo dài nổi tiếng. Những nhà thiết kế nổi tiếng nhờ áo dài của Việt nam có thể kể đến như Bà Minh Hạnh, hay những thương hiệu áo dài nổi tiếng của Việt Nam như: Áo Dài Thanh Mai, Peony&Iris Boutique, Áo Dài La Sen Vũ, Áo Dài Lan Hương, Áo Dài Liên Hoàng, Real Clothes, Sifa Fashion, The Kat House, Áo dài Minh Đức - Vietnam Tradition Costume,… luôn được yêu thích.

 

Áo Dài xưa không chỉ dành cho phụ nữ mà ở Việt Nam còn dành cho cả nam giới với hình ảnh “chiếc Áo dài, khăn đóng”. Ra đời trước áo dài nữ, Áo dài khăn đóng từng là trang phục truyền thống, đặc trưng của người đàn ông Việt, tuy nhiên cùng với thời gian, chiếc áo dài nam đã dần bị lãng quên. Chính vì thế nó không có điều kiện để kế thừa, phát triển và lan tỏa. Chiếc áo dài dành cho nam cũng có hai vạt dài quá gối, cài nút bên phải, thường được may bằng các loại vải gấm (dành cho giới thượng lưu), còn giới trung lưu thường may bằng chất liệu sa, the mỏng…

Sau khi miền Bắc giải phóng, những chiếc áo dài thường ngày trước đây các cụ vẫn mặc đã mất dần. Đến sau năm 1954, hãn hữu lắm mới thấy trên đường phố còn người mặc áo the, khăn xếp. Áo dài nam gần như biến mất, chỉ còn sót lại rất ít trong những cuộc biểu diễn.... Cho đến ngày nay thì áo dài nam vẫn còn tồn tại, tuy nhiên không phổ biến bằng áo dài nữ.

 

 

 

Không giống với các loại trang phục truyền thống của các nước khác trên thế giới, chiếc Áo dài Việt Nam vừa mang nét đẹp cổ điển lại vừa mang nét hiện đại. Người mặc có thể mặc Áo Dài mọi lúc mọi nơi, dùng làm trang phục công sở, đồng phục đi học, mặc để tiếp khách, mặc đi chơi, mặc trong đám cưới,.. Việc mặc loại trang phục này không hề rườm rà hay cầu kì, những thứ mặc kèm cũng rất đơn giản: có thể mặc với một chiếc quần lụa hay vải mềm, dưới chân đi hài guốc, hay giày đều được; nếu cần trang trọng (như trang phục cô dâu) thì thêm áo khoác ngoài và chiếc khăn đóng truyền thống đội đầu, hay một chiếc vương miện Tây tùy thích. Đây chính là điểm đặc biệt của kiểu trang phục truyền thống này.

 

 

Sự phổ biến và vẻ đẹp trường tồn với thời gian của chiếc Áo Dài đã in sâu trong tâm hồn người Việt cũng như trong mắt bạn bè quốc tế. Bởi thế, khi nhắc đến Việt Nam, ai ai cũng nhớ ngay đến hình ảnh chiếc Áo Dài. Đó là niềm tự hào, là nét đẹp riêng của người dân Việt Nam nói chung và người phụ nữ Việt nói riêng. Mỗi phụ nữ Việt Nam dường như ai cũng phải có ít nhất hai bộ áo dài cho mình trong cả cuộc đời. Điều đó để nói lên rằng đây là trang phục thân thiện, hoàn hảo nhất của người Việt. Áo Dài mãi là hình ảnh đẹp, đặc trưng cho người phụ nữ Việt Nam nói riêng và đất nước Việt Nam nói chung trong quá khứ, hiện tại và mãi mãi về sau.

 

 

 

Áo dài tự hào là loại hình di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã được UNESCO vinh danh và giới thiệu trong triển lãm Không gian Di sản văn hóa Việt Nam vào ngày 23/11/2018. 

 

 

Ngày nay, mặc dù có nhiều trang phục hiện đại nhưng chiếc áo dài vẫn luôn tồn tại và là kiểu trang phục gần gũi, quen thuộc của người Việt. Mỗi người dân Việt Nam phải có trách nhiệm bảo tồn, gìn giữ và phát triển để hình ảnh chiếc Áo Dài mãi mãi là biểu tượng truyền thống tốt đẹp của đất nước và con người Việt Nam.