24. Cá Anh Vũ sông Gâm (Hà Giang)

Sông Lô, sông Gâm chảy qua địa phận tỉnh Tuyên Quang đã đi vào lịch sử hào hùng chống ngoại xâm của dân tộc ta. Ngoài tạo cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, các dòng sông này còn có tiềm năng lớn về giao thông, thủy sản. 

Theo các nhà khoa học, trên sông Lô, sông Gâm chảy qua địa phận tỉnh ta có rất nhiều loại cá đặc sản quý hiếm. Do đặc điểm sông ở đây có độ dốc lớn, vận tốc dòng nước chảy siết qua nhiều dải đá ngầm. Vào mùa mưa, nước sông có màu phù sa, còn mùa khô nước trong xanh. Để thích ứng với đặc điểm sống này, các loài cá sống ở đây thường rất khỏe, khả năng bơi, di chuyển vượt thác tốt. Thường thì cá sông có đặc điểm giống nhau là đầu nhọn, mình thon dẹp, dài. Thịt cá chắc, dai, thơm ngon hơn cá nuôi trong các ao hồ.

Nhiều người vẫn thường hay nghe kể về loài cá Anh Vũ, còn được gọi là loài cá tiến vua nổi tiếng mang đầy những màu sắc huyền thoại. Thế nhưng, không phải ai cũng từng có “duyên” để được nhìn thấy loài cá này để xem hình thù thế nào, dài ngắn, nặng nhẹ ra sao, chứ chưa kể đến việc được thưởng thức loài cá mà chỉ có vua chúa ngày xưa mới được dùng.

Cá có thân dày, thuôn dần về phía đuôi, không có râu. Thân cá có màu xám tro, bụng màu vàng nhạt. Miệng phía dưới, rạch ngang, có môi dưới rộng hình tam giác, với nhiều gai thịt tròn nổi. Cá anh vũ có kích thước trung bình, chiều dài toàn thân từ 31–67 cm, trọng lượng có thể lên đến 5 kg. Loài cá này có điểm đặc trưng dễ nhận ra là phần miệng loe ra như mũi lợn. Thịt cá anh vũ trắng, quánh chắc và có hương vị thơm ngon đặc biệt. Theo quan niệm dân gian, thịt loài cá này tính mát, có thể chữa một số loại bệnh tính nhiệt. Cặp môi cũng là phần ngon nhất của cá anh vũ vì được cấu tạo từ sụn, tạo cảm giác giòn sần sật khi nhai. Ngày nay, do bị đánh bắt quá mức, do môi trường sống ô nhiễm nên cá anh vũ còn rất ít trên sông.

Khách du lịch đến với Tuyên Quang được thưởng thức các món cá sông đặc sản thì không thể nào quên được hương vị tuyệt vời của nó….Nếu biết bảo tồn, khai tác hợp lý, cá sông Lô, sông Gâm sẽ trở thành mặt hàng có giá trị kinh tế cao, phục vụ đắc lực cho du lịch phát triển.