“Phka Sla” được tạo ra bởi Sophiline Arts Ensemble trong khuôn khổ Triển lãm Phka Sla Krom Angkar, với sự hợp tác của Phòng đặc biệt tại Tòa án Campuchia (ECCC), Tổ chức Kdei Karuna, Trung tâm Bophana và tổ chức sức khỏe tâm thần TPO Campuchia.
Phka Sla là loại hoa được chú rể tặng cô dâu trong các lễ cưới truyền thống của Campuchia. Dưới thời Khmer Đỏ, các cặp đôi nam nữ không có tình cảm với nhau (thậm chí là không quen biết nhau) bị ép buộc phải làm đám cưới để đảm bảo tạo ra một thế hệ tương lai người lao động chịu sự kiểm soát của chính quyền Khmer đỏ. Trong thời buổi đó, Phka Sla không còn mang ý nghĩa truyền thống thiêng liêng thể hiện tình yêu vợ chồng nữa, mà chúng được trao cho bất kỳ ai mà lãnh đạo cấp cao chọn.
Dy Chhunsong, giám đốc chương trình bồi thường tại ECCC, cho biết buổi biểu diễn là một phần của sự đền bù tâm lý cho tất cả những người sống sót chế độ Khmer Đỏ. Tại các phiên điều trần cho Vụ án 002/02 của tòa án, nhiều trường hợp cưỡng bức hôn nhân trong thời kỳ Khmer Đỏ cai trị đã được thảo luận, ông Chhunsong nói. Nhiều người đàn ông và phụ nữ bị Khmer Đỏ ép kết hôn và cố gắng có con với một người nào đó mà họ không quen biết. Ông Chhunsong mô tả hoạt động này là một hình thức bạo lực tình dục. Chế độ tàn ác đã biến mất từ lâu, nhưng đối với ít nhất 700 người sống sót bị Khmer Đỏ ép buộc phải kết hôn, những vết sẹo tâm lý vẫn chưa lành.
“Những người sống sót muốn một thứ gì đó có thể chữa lành chấn thương tâm lý của họ,” ông Chhunsong nói. ECCC quyết định rằng một dự án hợp tác để tạo ra một buổi biểu diễn truyền tải những đau khổ do hôn nhân ép buộc có khả năng giúp những người sống sót. Sau khi phỏng vấn và thảo luận về một số nạn nhân còn sống, công việc chuẩn bị cho buổi biểu diễn bắt đầu.
“Nghệ thuật là phương tiện duy nhất mà chúng tôi có để giúp xoa dịu nỗi đau khổ của những người sống sót. Chỉ có nghệ thuật mới có khả năng truyền tải nỗi đau khổ của nạn nhân đến mọi người, và khi nỗi đau được chia sẻ, quá trình chữa lành sẽ bắt đầu, ”ông nói.
Biên đạo múa kiêm đạo diễn Sophiline Cheam Shapiro đã dành hơn một năm để tổ chức và phát triển “Phka Sla”. Tác phẩm dựa trên một cuốn sách của Theresa de Langis mô tả những câu chuyện có thật của tám cặp vợ chồng có hôn nhân cưỡng bức.
“Tôi đã đồng ý cống hiến cho dự án ngay khi biết tin về nó. Mối quan tâm đầu tiên của tôi là làm thế nào để tìm ra điều gì đó có thể xoa dịu nỗi đau khổ của những người sống sót, ”cô Cheam Shapiro chia sẻ và nói thêm rằng mặc dù mỗi cuộc hôn nhân cưỡng bức đều ảnh hưởng đến cả đàn ông và phụ nữ, nhưng không thể phủ nhận những người phụ nữ phải chịu đựng nhiều nhất.
Sau khi đọc tác phẩm của de Langis, cuối cùng cô Cheam Shapiro đã chọn câu chuyện của ba cặp vợ chồng và dàn dựng một điệu nhảy truyền thống để kể những câu chuyện đó.
“Tôi sẽ chỉ đạo buổi biểu diễn, cũng như đóng vai trò của một người dẫn chuyện nữ, người sẽ kể câu chuyện của các cặp đôi cùng với một người dẫn chuyện nam,” cô nói.
“Phka Sla” sẽ sử dụng ngôn ngữ của điệu múa để kể những câu chuyện, âm nhạc thực hiện bởi Him Sophy với dàn nhạc cổ truyền pinpeat, phục trang và dàn dựng sân khấu thực hiện bởi Remy Hou.
“Tôi đã yêu cầu những người sống sót đóng góp ý kiến cho các buổi biểu diễn; họ thực sự yêu thích tác phẩm và yêu cầu nó được biểu diễn ở hơn 25 tỉnh, thành phố để thế hệ trẻ có thể hiểu thêm về những gì đã xảy ra trong thời kỳ Khmer Đỏ và tầm quan trọng của việc chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ, ”cô nói.
Theo ông Chhunsong, những người sống sót đã yêu cầu buổi biểu diễn được quay và lưu trữ kỹ thuật số thay mặt cho 3.867 người sống sót của Khmer Đỏ, bao gồm cả họ. Họ cũng yêu cầu nó được phát sóng trên truyền hình vì lợi ích của những người không thể tham dự. Ngoài ra, họ yêu cầu chủ đề về các cuộc hôn nhân cưỡng bức dưới thời Khmer Đỏ phải được giảng dạy trong các trường công lập. ECCC hiện đang xem xét tất cả các yêu cầu này.
Theo Tổ chức Kỷ lục Đông Dương (IndochinaKings.org)
