Nền văn hoá ẩm thực Việt Nam đã được hình thành một cách tự nhiên từ những quá trình hoạt động sinh sống hằng ngày. Đối với những người dân Việt Nam, nền ẩm thực không chỉ để sử dụng trong những bữa ăn mà nó còn được truyền tải truyền thống và giá trị văn hoá. Những món ăn Việt Nam đều được truyền từ thế hệ này cho đến thế hệ khác. Giữ gìn phát huy những món ăn truyền thống là một trong những phương pháp bảo tồn văn hoá ẩm thực Việt Nam.
Do đất nước được chia ra thành ba miền, nên ẩm thực Việt Nam từ đó cũng được chia theo vùng miền: Bắc - Trung - Nam cũng tạo ra những nét đặc trưng riêng. Văn hoá ẩm thực khác nhau cũng đã góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng trong ẩm thực Việt Nam. Mỗi một vùng miền sẽ có một khẩu vị cho vào món ăn khác nhau, các chế biến, tên gọi của món ăn từ đó cũng sẽ khác.
Những món ăn Việt Nam đều được hài hoà về màu sắc cho đến hương vị khiến cho tổng thể món ăn hợp lý, tăng thêm phần hấp dẫn khó lòng cưỡng lại, đặc biệt nhất là đối với những người du lịch Việt Nam.
Với sứ mệnh "Mang tinh hoa Việt Nam ra thế giới", Hành trình tìm kiếm và quảng bá các giá trị đặc biệt của Việt Nam nhất là các giá trị ẩm thực, đặc sản đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) thực hiện trên chặng đường dài hơn 10 năm kể từ năm 2011 cho đến nay. Trong mỗi chặng Hành trình, VietKings đều nhận được sự quan tâm và đề cử từ các địa phương trên khắp cả nước, giới thiệu hàng ngàn món ăn, đặc sản phong phú, đa dạng, mang hương vị đặc trưng riêng của từng vùng miền.
Năm 2020, dựa trên các đăng ký do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) đề cử, Tổ chức Kỷ lục Thế giới (WorldKings) đã chính thức công nhận Việt Nam là đất nước có nhiều món ăn được chế biến từ nhiều loài hoa nhất Thế giới.
VIỆT NAM – ĐẤT NƯỚC CÓ NHIỀU MÓN ĂN ĐƯỢC CHẾ BIẾN TỪ NHIỀU LOÀI HOA NHẤT THẾ GIỚI
Xu hướng dùng hoa để chế biến món ăn trong nền ẩm thực đương đại ngày càng trở nên phổ biến ở nhiều nước trên thế giới.
Hoa trong ẩm thực Việt được sử dụng với nhiều cách thức chế biến, từ bình dị, dân dã đến cầu kỳ, sang trọng. Tùy vào đặc thù địa lý và tập quán của từng vùng miền mà sẽ có những món ăn làm từ hoa khác nhau với cách kết hợp khác nhau. Nhờ vậy mà ẩm thực Việt vốn vừa giàu bản sắc dân tộc nhưng lại phong phú và mang đậm nét văn hóa vùng miền.
.png)
Nhìn chung các món ăn làm từ hoa trong ẩm thực Việt đều rất ngon và có giá trị dinh dưỡng cao. Các loại hoa không còn chỉ dùng để trang trí mà thực sự trở thành một nguyên liệu độc đáo, làm phong phú thêm cho hệ thống món ăn Việt Nam. Từ những loài hoa giản dị, nhưng dưới sự chế biến khéo léo của người nấu bếp đã tạo nên vô số món ăn hấp dẫn, mang hương vị đặc biệt. Hoa hóa thân trong ẩm thực tạo nên những món ăn tinh tế.
Khắp các vùng miền, đâu đâu cũng có đủ loại biến tấu từ hoa, như lẩu bông điên điển, cơm lá sen, nộm hoa chuối, canh bông hẹ đậu hũ, bông bí xào tỏi, chè hoa bưởi... Ngoài những loại hoa quen thuộc, những món lạ như gỏi sầu đâu khô cá sặc, cá lóc bọc bông so đũa hấp, canh hoa thiên lý nấu giò sống, nộm hoa ban trộn tương ủ lên men của dân tộc Thái và giềng giã nhỏ… cũng làm say mê bao thực khách bởi mang nét đặc trưng, tinh tế mà nồng đượm như hương hoa. Vị bùi, thanh ngọt, thoang thoảng mùi thơm dịu của các loại hoa hòa quyện vào mùi các nguyên liệu khác, màu sắc sặc sỡ của các loại hoa cũng sẽ làm nên một bức tranh mát lành, tất cả làm nên những món ăn ai cũng muốn thử.
Là linh hồn của núi rừng Tây Bắc, hoa ban nở trắng trời mỗi độ xuân về, mang lại cho vùng đất miền cao nét đẹp riêng mà mộc mạc. Loài hoa mang vẻ đẹp thuần khiết, còn ẩn chứa trong mình giai thoại về tình yêu bất tử. Người Thái dùng hoa ban để chế biến thành món ngon độc đáo như xôi, xào, nấu canh hay nộm.
Là thứ rau dân dã, hoa chuối được chế biến thành món ăn hấp dẫn mà giàu chất dinh dưỡng. Phổ biến nhất phải kể tới nộm hoa chuối ở miền Bắc, còn miền Nam lại gọi là gỏi bắp chuối. Món nộm là sự tổng hòa của đủ vị chua, cay, ngọt, mặn, với vị hơi chát của hoa chuối, hòa cùng cái giòn béo của tai heo, bùi nhậy của lạc, thanh mát của rau thơm. Ngoài ra, hoa chuối còn được tận dụng trong các món ăn gia đình như canh hoa chuối, bún bung, hoa chuối hầm chân giò…
Tới miền Tây sông nước, thực khách chẳng thể bỏ qua những sản vật vùng nước nổi và cả loài hoa giản dị: bông điên điển. Đến độ mùa lũ tháng 9, tháng 10 hàng năm, bông điên điển lại nở rộ trên cánh đồng. Loài hoa được coi là đặc sản miền sông nước được người dân chế biến đủ loại như muối chua, xào tép, nộm, nấu canh chua cùng cá linh…
Phần bông của lục bình có vị giòn ngọt, thanh mát rất dễ bắt cơm và đỡ ngán. Theo Đông y, bông lục bình có vị hơi ngọt, tính mát có tác dụng lợi tiểu, giải độc, trừ phong nhiệt. Nếu bạn có vấn đề về các chứng ho hen, ho gió thì chỉ cần chưng bông lục bình với đường phèn ăn là thấy ngay công dụng tức thời.
Nếu như những loại hoa khác tạo nên món ăn dân dã, mộc mạc, thì hoa sen lại mang tới sự tao nhã, tinh tế. Là loài hoa lành tính, mát ngọt, mọi bộ phận của cây này đều có thể chế biến thành món ăn như hạt sen, nhụy sen, củ sen, ngó sen, hay thậm chí cả cánh sen. Từ chè sen nhãn lồng, gỏi ngó sen, sữa sen cho tới cơm sen cung đình Huế đều mang hương vị đặc trưng trong ẩm thực Việt.
Tính đến thời điểm được WorldKings xác nhận, Ban tổ chức Hành trình đã thống kê được 272 món ăn làm từ 43 loài hoa của Việt Nam, và danh sách này vẫn đang được bổ sung liên tục, vì vậy Việt Nam xứng danh là "Đất nước có nhiều món ăn được chế biến từ nhiều loài hoa nhất Thế giới".
