Kỷ lục gia Lữ Ngọc Năm, sinh năm 1953 tại Hội An (Quảng Nam). Vốn chuyên nghề bắt mạch, bốc thuốc, nghiệp làm tranh ốc của ông Năm xuất phát từ một lần nhìn mấy đứa trẻ láng giềng dùng ốc ruốc chơi cờ vây...

Các bức tranh của ông được làm từ ốc ruốc - một loại ốc biển rất nhỏ có nhiều màu sắc khác nhau, thường xuất hiện trên vùng biển miền Trung vào mùa hè từ tháng 3 - 7 dương lịch hằng năm. Ốc ruốc là món ăn dân dã được trẻ nhỏ và các cô ưa thích do giá rẻ, dù để ăn được chúng phải mất nhiều công sức.

Ốc ruốc - Nguyên liệu để thực hiện tranh ốc - Ảnh Vũ Công Điền

Ông Năm cho biết, muốn sử dụng các vỏ ốc bỏ đi này để làm tranh phải tốn rất nhiều thời gian. Đầu tiên phải thu gom một lượng lớn vỏ ốc để làm nguyên liệu. Đây là công việc cực nhất trong quy trình làm tranh của ông. Ban đầu, ông phải lặn lội khắp nơi, canh chừng gia đình nào mua ốc về ăn thì... xin vỏ. Sau này, nhiều nhà biết ông thu gom vỏ để làm tranh thì họ để dành cho ông. Song, số lượng cũng không nhiều để có thể chọn ra những vỏ ốc tương đồng về màu sắc.

Ông Năm bật mí làm tranh ốc cần tạo hình trước, sau đó mới cẩn thận trang trí thêm. Ảnh: Nguyễn Đông

Có vỏ rồi, ông Lữ Ngọc Năm tất tả mang ra bờ kè Ngọc Thành bên sông Hoài để ngâm qua đêm, rồi tẩy rửa, phơi khô, sau đó ủ từ 15 - 20 ngày cho ốc bay hết mùi hôi mà vẫn giữ được nét màu tự nhiên vốn có. Thế rồi suốt ngày đêm, ông huy động người thân trong gia đình tham gia phân loại, lựa màu cho hàng tấn vỏ ốc ruốc suốt từ năm 2003 đến nay.

Bức tranh đầu tiên được ghép từ hàng nghìn vỏ ốc, dài 1m, rộng 80cm chính là hình ảnh chùa Cầu. Để làm ra bức tranh này, ông mất hơn 15 ngày cặm cụi mất ăn, mất ngủ hết cấy vào lại gỡ ra, ông Năm mới hoàn thành.

Ông Lữ Ngọc Năm với bức tranh ốc về chùa Cầu (Hội An). Ảnh: Nguyễn Đông

Người nghệ sĩ bật mí, khi làm tranh ốc, nếu ngồi gần thì chỉ thấy toàn ốc với ốc. Vì thế phải ngồi lui lại vài mét, ngắm nghía xem chủ thể mình vừa tạo hình thế nào, bố cục ra sao, sau đó mới chỉnh sửa. Hàng nghìn vỏ ốc lễ được ghép thành những mảng màu liên tục, có điểm nhấn phải dùng ốc hương hình dáng to hơn để tạo hình ấn tượng.

Ông Năm bên chiếc lục bình được ghép từ ốc với hình rồng uốn lượn. Ảnh: Nguyễn Đông

Xem tranh của ông, dễ dàng bắt gặp các hoạt động văn hóa, sinh hoạt hằng ngày hay những góc phố cổ Hội An đã trở nên quen thuộc với nhiều du khách trong và ngoài nước. Hầu hết các bức tranh ông Năm làm đều để lại ấn tượng mạnh đối với người xem vì màu sắc thiên nhiên hài hòa, khung cảnh thơ mộng, hữu tình như đền tháp Mỹ Sơn, Chùa Một Cột, Hương vị xưa, Mùa gặt, Biển cửa Đại, Nụ hôn, Vũ điệu tình yêu, Lối xưa, Vườn xuân...

(Ảnh Vũ Công Điền - Vietnam.vnanet.vn)

Tháng 5/2006, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã xác lập ông Lữ Ngọc Năm (TP Hội An, Quảng Nam) là người đầu tiên ở Việt Nam thực hiện tranh ốc nghệ thuật.