GS.TS, Anh hùng lao động, Thầy thuốc nhân dân Bùi Đức Phú sinh năm 1956 tại Hà Tĩnh. Người ta biết nhiều đến ông qua ca phẫu thuật ghép tim trên người đầu tiên do chính ê kíp người Việt Nam thực hiện tại Bệnh viện Trung ương Huế. Chính ca phẫu thuật này đã đưa Việt Nam lên bản đồ ghép tim thế giới.

Ca phẫu thuật ghép tim được tiến hành từ 22h ngày 1/3 và hoàn tất lúc 3h sáng 2/3/2012 đối với bệnh nhân Trần Mậu Đức ở Phú Hội, thành phố Huế. Ca ghép tim này hết sức phức tạp bởi kỹ thuật ghép tim đồng vị trí với hai miệng nối tĩnh mạch chủ này đã tận dụng mô tâm nhĩ lành của quả tim hiến, giúp cải thiện tình trạng loạn nhịp tim cũng như hạn chế máu phụt ngược qua van 2 lá và van 3 lá và đặc biệt phù hợp với độ tuổi còn trẻ của bệnh nhân cũng như xu hướng phát triển kỹ thuật mổ ghép tim thế giới.

Thành công có tính đột phá trên là kết quả của một quá trình tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp và công sức nghiên cứu khoa học của GS.TS Bùi Đức Phú cùng đồng nghiệp. Ông đã công bố hơn 50 bài báo khoa học, 9 cuốn sách bao gồm giáo trình và sách chuyên khảo. Trong đó, cuốn "Quy trình kỹ thuật và hệ thống tổ chức trong ghép tim lấy từ người cho chết não" vào năm 2009 của ông đã trở thành tiền đề khoa học quan trọng để hiện thực hóa ước mơ ghép tim từ bấy lâu ở Việt Nam. GS.TS Bùi Đức Phú cho biết: Chính ghép tim là cứu cánh cuối cùng, mở ra cơ hội mới cho đối tượng bệnh nhân mắc bệnh lý tim mạch bị suy tim giai đoạn cuối, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống và nâng cao tuổi thọ cho nhân dân.

Thành công này là bước khởi đầu quan trọng để Bệnh viện Trung ương Huế triển khai các ca ghép tim tiếp theo, đồng thời sử dụng thêm các phủ tạng khác của người cho tim (thận, giác mạc, gan, tụy...) để ghép cho những bệnh nhân chờ ghép.

Nhớ lại ca mổ lịch sử ấy, GS.TS Bùi Đức Phú tâm sự: “Ca phẫu thuật trải qua 5 giờ đầy căng thẳng, khẩn trương, đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối trong từng động tác và công đoạn của cả ê kíp gần 100 bác sĩ, y tá. Ca ghép tim được thực hiện với kỹ thuật ghép tim tiên tiến nhất thế giới. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên, các nhà khoa học Bệnh viện Trung ương Huế đã trực tiếp ghép tim thành công mà không cần có sự trợ giúp của các chuyên gia nước ngoài”.

Ngày 6.6.2014, GS.TS. AHLĐ Bùi Đức Phú và ê kíp Bệnh viện Trung ương Huế đã thực hiện Ca cấy tim nhân tạo đầu bán phần Heartware đầu tiên tại Việt Nam. Ca phẫu thuật đã cấy thiết bị hỗ trợ tâm thất Heartware cho bệnh nhân bị mắc bệnh cơ tim giãn giai đoạn cuối, có tiên lượng sống còn dưới sáu tháng. Ca mổ được thực hiện trong 5 giờ. Sau mổ, quả tim nhân tạo hoạt động rất hiệu quả, bệnh nhân hồi phục tốt. Đến nay, bệnh nhân đã sống với quả tim ghép khỏe mạnh hơn 6 năm và là người được ghép tim sống lâu nhất tại Việt Nam.

Ca mổ đã mở ra một hướng đi mới trong việc điều trị các bệnh nhân suy tim, suy tim - phổi giai đoạn cuối bằng công nghệ hiện đại tại nước ta. Đây là công trình nghiên cứu cấp nhà nước nằm trong phạm vi chương trình “Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghiệp tiên tiến phục vụ bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng”, mã số KC.10/11-15 do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì và được sự cho phép của Bộ Y tế.

Năm 2017, ông chính thức được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam vinh danh với 2 Kỷ lục Việt  Nam trong lĩnh vực ghép tạng:

• Ca cấy tim nhân tạo đầu bán phần Heartware đầu tiên tại Việt Nam
• Ca ghép tim đầu tiên do người Việt Nam thực hiện