Năm 2007, ông được Nhà nước phong tặng Nghệ sĩ ưu tú. Trong 3 năm, từ 2012 đến 2015, ông đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - Vietkings, Tổ chức Kỷ lục châu Á, Liên minh Kỷ lục Thế giới xác lập kỷ lục Việt Nam, châu Á và thế giới; Đại học Kỷ lục Thế giới công nhận Tiến sĩ danh dự. Và gần đây nhất, Hội đồng Tư vấn - Vietkings bình chọn ông là Nhà sáng nghiệp Điện ảnh Việt Nam… Cổng Thông tin Kỷ lục đã có cuộc điện đàm đầy thú vị sau khi ông nhận danh hiệu cao quý: Nhà sáng nghiệp phim điện ảnh biển đảo Việt Nam. Dưới đây là nội dung cuộc trò chuyện:

Thưa Đạo diễn, xin ông cho biết đôi nét tiêu biểu về bản thân và quá trình hoạt động trong ngành điện ảnh?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng:  Tôi sinh năm con gà, tuổi Đinh Dậu (1957). Là một đứa trẻ lớn lên trong một gia đình gặp nhiều tai ương, ách tắc vì gia cảnh nghèo khó . Bố tôi sinh ra tôi một thời gian rồi ông đi bộ đội Hải Quân . Sau khi phục viên về làm thợ sửa chữa tàu nhưng rồi sau đó phát bệnh. Suốt 47 năm bố tôi bị căn bệnh tâm thần lúc tỉnh lúc mê nên tôi phải cùng mẹ gồng gánh nuôi 6 anh em ăn học. Ngay từ thời học sinh lớp 6 trường làng tôi đã làm thơ, viết truyện, dựng kịch… Người ta nói tôi là cậu bé yêu nghệ thuật, sau này ắt sẽ thành công ở lĩnh vực này. Nhưng…, sau khi tốt nghiệp cấp 3 tôi lại đi học sư phạm vì mong rằng nghề đó có thời gian vừa dạy học vừa viết văn, làm thơ… Ở Trường sư phạm tôi thường tham gia viết bút ký, tuỳ bút, phóng sự cho những chương trình phát thanh của Trường và cộng tác bài vở cho các báo. Sau khi ra trường, tôi không làm nghề dạy học mà về làm phóng viên cho Báo Hải Phòng vào tháng 10 năm 1980. Ba năm sau (1983) tôi chuyển về làm thư kí cho ông Bí thư Huyện uỷ huyện Đồ Sơn với "kế hoạch cá nhân" là để được đi thực tế , nhằm tích luỹ vốn sống để sau này viết tiểu thuyết. Năm sau đó, tôi về công tác tại Đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng . Ngay từ khi về đơn vị công tác mới như "cá gặp nước"  với năng khiếu văn chương và lòng đam mê tôi lao vào làm các việc viết kịch bản, làm đạo diễn cho hàng trăm phim phóng sự, phim tài liệu, phim truyện ... 6 năm sau, có nghĩa là sau khi đã lăn lê bò toài với nghề, tôi được cử đi học một khoá đào tạo ngắn hạn về công tác đạo diễn. Năm 1989 tôi được phân công làm Phó Giám đốc Trung tâm Nghe nhìn (thuộc Đài PTTH Hải Phòng). Cuộc sống luôn sôi động và nhiều thăng trầm, mãi tới năm 2004 tôi mới qua khoá học Cử nhân nghệ thuật, khoa đạo diễn phim. Dấu mốc đáng nhớ của tôi là năm 2000 được điều về làm Giám đốc Xưởng phim truyền hình cho đến nay. Tôi đã trực tiếp vừa làm công việc đạo diễn, vừa lo tổ chức sản xuất các thể loại phim từ ngắn đến dài, từ nhỏ bé đến quy mô hoành tráng, ở lĩnh vực nào cũng luôn gặt hái được những thành quả chất lượng nghệ thuật với tay nghề cao .

 

 

Thành công nào cũng phải trải qua những chặng đường khác nhau và để lại những dấu mốc đáng nhớ, vậy những mốc son mang tính bước ngoặt trong cuộc đời Đạo diễn là gì?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Mốc đáng nhớ trong cuộc đời tôi là liên tục có sự chuyển đổi, thăng trầm trong đời. Vì nghề, có nhiều khi ngỡ như mình mất cả tiền bạc, nhà cửa, chức tước ... Nhưng thật vui là sau mỗi lần tưởng như bị phủ định sạch trơn lại là một lần tôi vượt lên và chứng minh sự thành công mới. Bán đi đến 4, 5 lần nhà để có tiền làm phim, tưởng chừng như mất trắng cả chì lẫn chài thì cơ duyên sau đó lại đến, lại giúp tôi tậu được cái nhà khác to hơn...! Nhưng có lẽ lần "mất" lớn nhất là năm 2010 tôi không tiếp tục được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Đài PTTH Hải Phòng mà chỉ còn làm nhiệm vụ cũ Giám đốc Xưởng phim. Nhưng cũng chính vì sự thay đổi, đảo lộn trên mà tôi suy nghĩ và quyết định cùng các con của mình xây dựng và triển khai ý tưởng đi sâu vào việc sản xuất Phim lịch sử để vinh danh cha ông ta và truyền bá, giáo dục truyền thống yêu nước của dân tộc. Để mọi việc được thuận lợi, tôi và gia đình đã mạnh dạn thành lập Công ty Cổ phần Việt Nam Tinh Hoa. Công ty đi vào hoạt động từ sau cú sốc bứt phá này. 

 

 

Là một Đạo diễn được Nhà nước phong tặng Nghệ sĩ ưu tú, ông có thể cho biết việc phong tặng danh hiệu này bắt nguồn từ những thành tựu nào?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Tôi được tăng Danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú từ sự cống hiến của cả một quá trình dài làm Đạo diễn các thể loại Phim và có tới hơn 30 Huy chương Vàng, Bạc chưa kể còn nhiều Giải thưởng của ngành nghề Phim.

Với 220 bộ phim truyện, phim tài liệu… nói về biển đảo Việt Nam, Đạo diễn đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam – Vietkings xác lập kỷ lục ông có thể cho biết tên bộ phim về biển đảo đầu tiên và phim gần đây, trong đó những phim nào là phim thực hiện công phu và hoành tráng nhất?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng:Với 220 Phim chuyên về đề tài biển và con người miền biển tôi đã được công nhận và vinh danh là Kỷ lục gia: Việt Nam , châu Á  và Thế giới  liên tục từ 2013 đến 2015. Trong số 220 phim nói trên, có nhiều bộ Phim truyện tạo ấn tượng mạnh và thu hút người xem như là : "Cát Bà tình yêu của tôi" , "Cái Vừng" , "Huyền thoại mùa thu" , "Nước mắt của biển" , "Chuyện tình Đảo Cát" ...Nội dung mỗi phim đều là chuyện đời vừa đau khổ vừa hạnh phúc đến quặn thắt của những con người sinh ra và lớn lên bên biển. Những phim này tôi đem nhiều tâm huyết bởi mình đã thực sự có hạnh duyên xây dựng được nhiều điển hình về cá tính, tính cách sâu đậm chất biển thông qua số phận của mỗi con người ở đó. Họ vừa gồ ghề, nham nhở, thô mộc mà lại đằm thắm, đôn hậu, chất chứa nghĩa tình . Nhưng với bộ phim "Con mắt bão" (20 tập) Tôi đã cho dấu vết biển hằn sâu vào cá tính các nhân vật, cả tốt và xấu để góp chung nhau lột tả một xã hội thu nhỏ cô đặc trong không gian hẹp độc đáo của biển. Không gian tập trung không quy mô và hoành tráng theo nghĩa phô bày ấn tượng nhưng với một góc làng, một trận địa trực chiến bắn máy bay và đan cài đâu đó những tháng ngày hành trình của một con tàu bí mật chuyển vũ khí, cán bộ vào Nam chiến đấu tôi tạo cho người xem ấn tượng mạnh ,  phim đã nói được cơ bản điều tôi cần nói về quá khứ bi hùng của người dân Việt Nam nói chung và dân đồng biển Hải Phòng nói riêng trong những năm tháng chiến tranh .

Gia tài đồ sộ về phim biển đảo và quá trình nghiên cứu thực hiện phim của Đạo diễn được đánh giá là một Nhà sáng nghiệp (Founder) trong lĩnh vực điện ảnh, ông cho biết cảm tưởng của mình khi nhận thêm danh hiệu này?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng:Gia tài của tôi là cả ngàn phim dài, ngắn và ở hầu hết các thể loại phim, nhưng ấn tượng mạnh nhất vẫn là tập trung về những đề tài biển và con người trên biển. Với Luận án tiến sĩ (2014) viết và trình Hội đồng Giáo sư - Đại học Kỷ lục Thế giới (Văn phòng tại Anh quốc), tôi có nói đến phương pháp  lý luận cũng như bài học thực tiễn sáng tác về phim về thể tài Biển đảo và con người được vinh danh Tiến sĩ danh dự của Đại học này là một kỷ niệm đẹp của người nghệ sĩ đam mê với nghề. Nếu cứ nghĩ và làm như điều tôi đưa ra ở đó một cách chân thành và có niềm đam mê thì người yêu biển sẽ ít nhiều có được thành công (tuy nhiên còn phụ thuộc vào năng khiếu và mức độ lao động với nghề). Tôi sẽ rất vui nếu nay lại được đời ghi nhận là Đạo diễn, Nhà sáng nghiệp phim ảnh .

Được biết ông và gia đình đang xây dựng một Phim trường rộng lớn tại tỉnh Quảng Ninh, hãy cho biết điều đặc biệt nhất của việc xây dựng Phim trường này?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Điều đặc biệt nhất của Trường quay phim Cổ trang Việt Nam mà tôi và cả gia đình đang xây dựng ở Yên Tử (Quảng Ninh) là việc chúng tôi sẽ tạo ra ở đây một quy trình công nghệ điện ảnh lịch sử . Việc mà chúng tôi đang làm là chưa có ở Việt Nam . Sau này chỉ cần có ý tưởng và tiền bạc thì nhà sản xuất phim, các đạo diễn qua đó sẽ có một công nghệ hỗ trợ để quý vị chuyển hoá nó thành các câu chuyện phim đưa ra phục vụ công chúng trong và ngoài nước, dù câu chuyện khó nhất là kể về quá khứ lịch sử. Điều đó không dễ làm khi ta chưa có cả một công nghệ sản xuất phim chuyên nghiệp, kể cả khi ta có sẵn tiền! 

 

 

Ông đánh giá thế nào về lĩnh vực phim ảnh nói chung, điện ảnh về biển đảo, sông nước nói riêng tại Việt Nam nhiều nước trên thế giới?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Đánh giá về điện ảnh Thế giới cũng như Việt Nam về vị trí quan trọng của phim về đề tài biển đảo có lẽ để cho các nhà quản lý tầm vĩ mô thì mới đúng tầm, tôi không thể làm thay họ được. Nhưng với tôi khi tôi làm những bộ phim của mình tôi luôn tự nhủ: phía trước là biển như mọi nguồn sống ta phải chung tay giữ cái mình có. Cha mẹ, ông bà mình cũng như những con người trên biển đang vật vã mưu sinh bằng cả mồ hôi và nước mắt vì thế phim ảnh không chỉ ngợi ca tô hồng mà phải có trách nhiệm thức tỉnh cái đẹp, cái đau và cả sự khốn cùng của những con người đang làm ra cơm gạo, cá, muối nuôi đời, giữ biển. Chính những bộ phim chân thực và khốc liệt, thậm chí đến mức bi thương của tôi đã truyền thêm cảm xúc yêu quê, yêu biển và đặc biệt là tình yêu con người trên biển hơn. Ít nhất là tôi đã nhận thấy khi họ tiếp cận với những tác phẩm của mình với những cảm xúc rất thật và to lớn .

 

 

Giá trị lớn nhất hiện nay mà những bộ phim về biển đảo Việt Nam mang lại cho người xem?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Tôi đã nói nhiều về câu chuyện này. Công việc tưởng như so sánh dễ nhất là ăn, chơi (cười…) , thì việc đó sẽ dễ thực hiện trên bờ, trên đất liền còn trên biển thì không. Bởi thế việc sản xuất phim về đề tài biển sẽ có nhiều người xem quan tâm, nhưng không dễ thực hiện thành công nó. Ở đó, nó đòi hỏi công tác chuẩn bị tiền kỳ thật công phu, kĩ lưỡng... Cũng như hành trình trên biển không thể kêu hàng xóm sang giúp được việc gì, làm phim trên biển cũng thế - nó đòi hỏi ta buộc phải kiểm soát hết thời "tương lai gần" của mình nếu không muốn có một chuyến đi biển về mà tàu thuyền trống rỗng không cá , thậm trí còn bị phong ba bão táp cuốn quên cả đường về. Do vậy, phim về biển đảo từ xưa không có nhiều , ít phim hay .

Hướng phát triển trong tương lai của Đạo diễn và ê – kíp làm phim về biển đảo là gì , ông cho biết những phim sắp tới?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Việt Nam là một quốc gia có bờ biển chạy dài . Dân cư sống với biển rất cần lao . Nguồn tài nguyên biển đảo rất lớn vì thế nhà nước và những người làm điện ảnh, phim truyền hình cần chú ý đầu tư nhiều hơn sản xuất phim về mảng đề tài này .  Thực sự với những bộ phim về biển ở nước ta rất dễ làm đẹp và sinh động vì biển và bờ biển của ta đa dạng, phong phú về cảnh quan, con người thì nhân ái, đằm thắm, mặn mà, tha thiết ... Khi chúng ta quan tâm tới cuộc sống của những con người sinh sống trên biển là ta đã trực tiếp củng cố lực lượng bảo vệ và khai thác tài nguyên . Họ không chỉ sống vì họ mà còn sống chiến đấu và lao động vì tổ quốc .
Do có sự chuyển hướng trong cơ nghiệp mới của một mô hình tập đoàn gia đình trong điều kiện chuyên sâu sản xuất phim cổ trang lịch sử nên chúng tôi đang đầu tư chế tác nhiều thể loại phim về cùng một chủ đề về nhân vật lịch sử, chẳng hạn như phim Phật hoàng Trần Nhân Tông . Đây là một bộ phim nói về Ngôi sao sáng nhất trong cương vị lãnh đạo đất nước của lịch sử dân tộc Việt Nam nên chúng tôi tập trung cao, đòi hỏi phim không chỉ đẹp, hấp dẫn mà còn sát với tính sử thi nên phải có nhiều cảnh dựng công phu.

Không thể nói đến một nền điện ảnh , truyền hình chuyên nghiệp khi cả một quốc gia không có nổi một Phim Trường . Để chuẩn bị cho một hướng đi dài lâu chuyên sản xuất phim lịch sử 6 năm qua Công ty Cổ phần Việt Nam Tinh hoa đã mải miết đầu tư sưu tầm , nghiên cứu , sáng tạo ra quy trình công nghệ sản xuất phim cổ trang . Ngoài việc tổ chức gần 100 nghệ sỹ , hoạ sĩ, nhà nghiên cứu , chuyên gia ... tạo ra phom mẫu của các loại ráp trụ , phục trang , đạo cụ ... chúng tôi đã khảo sát xin đất để dựng Trường quay . Mãi cuối tháng 9/2016 vừa qua sau khi được sự cho phép của Thủ tướng Chính phủ , chúng tôi mới nhận được giấy chứng nhận sở hữu đất xây dựng Trường quay phim cổ trang Việt Nam tại Yên Tử (Quảng Ninh) . Chính vì thế câu chuyện phim về: Đức Phật hoàng Trần Nhân Tông của chúng tôi phải gián đoạn nhiều thời gian. Ở câu chuyện này có liên quan trực tiếp đến dòng họ Trần vốn gốc nghề chài lưới, chưa kể đến những trận đánh và chiến thắng quân Nguyên - Mông trên sông Bạch Đằng… đã lại thêm một lần chúng tôi sẽ lột tả tính cách xưa rất oai hùng mà khoáng đạt của cha ông là những người con của biển biết cách lập lên chiến thắng bảo vệ Tổ quốc rất riêng kiểu Việt Nam thời Đại Việt . Tôi cũng kì vọng bộ phim sẽ dựng lại không khí hào hùng dám đánh và quyết thắng của dân tộc ta dù kẻ thù có hung hãn đến đâu. Phim sẽ góp phần giáo dục long yêu nước và tinh thần đoàn kết toàn dân khi có giặc ngoại xâm… Cũng từ sau bộ phim hoành tráng này sẽ có hàng loạt các phim vinh danh những tinh hoa dân tộc Việt ra đời .

 

 

Dù hoạt động nghề nghiệp có nhiều khó khăn nhưng đơn vị vẫn làm từ thiện hướng về cộng đồng xã hội . Vậy bản thân Đạo diễn và gia đình đã và đang thực hiện?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Dù còn vô vàn khó khăn khi lập nghiệp và đầu tư nhiều cho phim ảnh, đặc biệt phải gánh vác trọng trách xây dựng công nghệ chế tác phim lịch sử nhưng khi quê hương đất nước ta đâu có thiên tai, bão lụt… thì Công ty CP Việt Nam Tinh Hoa luôn đi đầu trong việc thực hiện cứu trợ bà con, đồng bào gặp khó khăn qua cơn hoạn nạn. Khi làng Việt Hải (huyện đảo Cát Hải - Hải Phòng) và bà con Cẩm Phả (Quảng Ninh) bị bão tố hoành hành, chúng tôi là đơn vị tiên phong đến tận nơi giúp đỡ bà con bằng tấm lòng thơm thảo, nghĩa tình của mình.

Đạo diễn có thể tiết lộ đôi điều về hạnh phúc gia đình mình?

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng:Tôi có hạnh phúc đặc biệt của một người làm nghề phim ảnh khi mà cả gia đình có niềm đam mê chung. Ba bố con đều là đạo diễn, con dâu , em trai , cháu chắt ... đều chung sức lo toan cho việc thành công của một bộ phim. Vì thế, với tôi phim đã chiếm hết cuộc đời với nhiều chuyện vui, buồn hạnh phúc của cả đời.

 

 

Xin ông cho một vài lời khuyên đối với những thế hệ kế tục sự nghiệp điện ảnh nói riêng và thế hệ trẻ nói chung

Đạo diễn Nguyễn Văn Lượng: Lối vào đời khó có ai có thể vẽ chung… Nhưng với tôi, có được những điều tốt lành đều bắt nguồn bởi: đam mê thật sự với nghề và lòng chân thành là sức mạnh quyết định sự thành công. Đó là điều hay, lẽ phải, những kinh nghiệm quý báu rút ra từ bản thân tôi, không biết các bạn trẻ đang có cùng chung nghiệp dĩ như tôi có hiểu như vậy không!.

Chân thành cảm ơn Đạo diễn và kính chúc ông nhiều sức khỏe để tiếp tục với những đam mê của mình!