VIETKINGS – Niên lịch Việt Nam (14): 117 năm Đài thiên văn Phù Liển, Hải Phòng – Đài thiên văn cổ nhất Việt Nam

14-05-2019

(VIETKINGS - KYLUC.VN) Đài thiên văn Phù Liễn được xây dựng năm 1902 trên núi Đẩu Sơn (nay thuộc quận Kiến An, thành phố Hải Phòng), cao 116 m so với mặt nước biển. Đài được xây dựng sớm nhất Đông Dương theo kiến trúc của Pháp, là nơi khởi nguồn của ngành khí tượng thủy văn Việt Nam, nằm trong top 100 công trình nổi tiếng 100 tuổi ở Việt Nam, là cơ sở nghiên cứu khoa học, dự báo khí tượng, thủy văn cả khu vực Đông Dương, là điểm du lịch hấp dẫn cho tới tận ngày nay.

 

 
Năm 1902, toàn quyền Đông Dương Paul Doumer quyết định xây dựng "Sở khí tượng và đài quan trắc trung tâm Đông Dương". Địa điểm xây dựng đài trung tâm tại đỉnh núi Phù Liễn ở độ cao 116 mét so với mặt biển, ngay tại quận Kiến An, cách trung tâm Hải Phòng 8 km về phía Tây Nam. Ngày 16/9/1902, Đài khí tượng và Địa từ Thủy văn đặt tại Phù Liễn chính thức được thành lập. 
Tới năm 1905, toàn bộ quần thể kiến trúc đồ sộ và tinh tế tại núi Phù Liễn đã hoàn thành, chứng minh tài năng lao động của bàn tay người thợ Kiến An - Hải Phòng trong những năm khởi đầu của thế kỷ XX.

 

 
Năm 1930, Đài Phù Liễn đã xây dựng được các ngành dự báo thời tiết, nghiên cứu khí hậu nông nghiệp, động đất, quản lý giờ... Các bản tin thời tiết phục vụ hàng hải hàng ngày được phát bằng vô tuyến điện, điện thoại, thông báo ở cảng, ở các phòng bưu điện ven biển và phát trên các cột tín hiệu biển (Sema Phariques). Khi có bão các bản tin được phát liên tục nhiều lần trong ngày.

 

Từ sau 13-5-1955, Việt Nam đã chú trọng khôi phục và phát triển hoạt động của đài Phù Liễn: khôi phục và xây dựng lại các công trình kiến trúc bị tiêu thổ trong chiến tranh, trang bị máy móc mới. Ngày 1-8-1957, Đài chính thức mang tên Đài vật lý địa cầu Phù Liễn.

 

Năm 1963 lập lại công tác dự báo thời tiết khu vực.
 
Năm 1970 lắp kính thiên văn quang học cỡ lớn và hiện đại nhất Đông Dương.
Thiết bị nhật quang ký dùng để ghi lại số giờ nắng trong ngày do Hà Lan tài trợ.

 

Ngày 5/11/1976, Việt Nam sát nhập công tác khí tượng và thuỷ văn, Đài có thêm 10 trạm thuỷ văn đo mức nước lưu lượng, độ mặn và một đội khảo sát thuỷ văn. Đài đổi tên là Đài khí tượng thuỷ văn Phù Liễn cho tới ngày nay.
 
Năm 1978 xây nhà vòm thiên văn và lập 9 trạm khí tượng, khí hậu và khí tượng nông nghiệp, xa nhất là trạm Bạch Long Vĩ.
Thiết bị radar do Pháp lắp đặt tại Đài khí tượng Phù Liễn có đường kính quét toàn bộ vùng Đông Bắc.

 

 
Đài thiên văn Phù Liễn theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết khí hậu thuỷ văn, dự báo cảnh báo kịp thời các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như: bão, áp thấp nhiệt đới, lũ... đặc biệt là cung cấp số liệu cho bản tin dự báo tổng hợp của bản tin dự báo quốc gia.
 
 
Năm 2001, thành phố Hải Phòng quy hoạch dự án xây dựng Công viên rừng đồi thiên văn rộng 115 ha trên độ cao 35 - 116 mét. Trong đó, Đài thiên văn Phù Liễn và Bảo tàng thiên văn Việt Nam vẫn là một điểm nhấn quan trọng của công viên, phục vụ du lịch sinh thái của Công viên và nằm trong quần thể du lịch thung lũng Tây Sơn, núi Thiên Văn, đồi Đấu Đong, Đồi 68.

 

Cuối năm 2002, vào dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đài thiên văn Phù Liễn, Bảo tàng thiên văn Việt Nam được đưa vào sử dụng. Tại đây còn lưu giữ được khá nhiều văn bản, tư liệu tái hiện quá trình 100 năm hoạt động phát triển của ngành khí tượng thuỷ văn Việt Nam phục vụ công tác nghiên cứu và giáo dục truyền thống.

 

Năm 2002, Đài được Nhà nước tăng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, hàng năm đều được UBND thành phố Hải Phòng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên Môi trường tặng nhiều bằng khen, giấy khen.

 

 

 

Huy Đức - Kyluc.vn(VietKings)-Tổng hợp (Hình ảnh:Internet)