Lễ hội ra quân nghề cá (hay còn gọi là “lễ hội ra quân nghề cá Sa Huỳnh” ) là hoạt động mang đậm nét truyền thống của bà con ngư dân địa phương xã Phổ Thạnh (thuộc huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi), thể hiện tâm linh của nghề biển, giúp bà con yên tâm ra khơi bám biển khai thác, đánh bắt được nhiều tôm cá.

Bắt đầu lễ hội, là các nghi thức viếng thần Nam Hải tại Lăng Ông vào lúc 6 giờ 30 phút (ngày mùng 3 Tết), các bô lão đại diện cho cộng đồng ngư dân mặc áo dài – khăn đóng, khấn cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, lộc biển dồi dào về với ngư dân trong xã.

Cũng từ sáng sớm, hàng ngàn ngư dân ở các làng chài đã tề tựu về địa điểm diễn ra lễ hội ra quân nghề cá, để chứng kiến thời khắc xuất hành của hàng trăm tàu cá, với cờ Tổ Quốc phần phật bay trong nắng sớm lần lượt rời bến, trực chỉ tiến ra khơi xa mở đầu cho một mùa biển mới. Đúng 10 giờ 25 phút sáng, Ban tổ chức lễ, gióng lên hồi trống lệnh ra quân. Trong tiếng trống giục giã, rền vang, cùng với tiếng reo hò, cổ vũ của nhân dân địa phương, 16 chiếc tàu cá được lựa chọn tham gia lễ ra quân năm nay đã lần lượt nổ máy ra khơi. Lễ hội diễn ra suôn sẻ, báo hiệu một mùa biển thuận lợi, sung túc cho ngư dân địa phương. 

Ngư dân chứng kiến thời khắc xuất hành đầu năm, của các tàu cá trực chỉ tiến ra khơi xa

Kết thúc lễ, là những chiếc tàu, thuyền, lớn nhỏ của xã Phổ Thạnh nối đuôi nhau rẽ sóng vươn khơi đánh bắt trong tiếng trống giòn giã liên hồi, tiếng hò reo của mọi người, hứa hẹn một mùa khai thác bội thu.

Đi kèm với phần lễ (sau khi kết thúc lễ) là phần hội được diễn ra hoành tráng với các tiết mục truyền thống của người dân miền biển. Những lời ca cất lên mang giai điệu của thể loại hát bả trạo, hát sắc bùa, đều hướng đến mong muốn cầu mong “trời yên, biển lặng”; Đời sống ngư dân địa phương ngày càng khấm khá.

Hát bả trạo, một nghi thức trong lễ hội ra quân đánh bắt đầu năm được ngư dân Sa Huỳnh gìn giữ hơn 200 năm qua

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, thể thao với mục đích làm phong phú đời sống của bà con ngư dân trong dịp tết Nguyên Đán, như: Múa lân, thi đá bóng, bóng chuyền…

Có thể nói, lễ hội ra quân nghề cá đã được lưu giữ và tồn tại qua hàng trăm năm và càng thiêng liêng hơn mỗi khi được tái hiện. Cùng với ngư dân Sa Huỳnh, ngày nay - ngư dân huyện đảo Lý Sơn và nhiều địa phương ven biển khác ở Quảng Ngãi cũng rộn ràng với lễ hội ra quân nghề cá đầu năm. Không khí tất bật cho mùa đánh bắt mới diễn ra ngay trong những ngày Tết đã tạo cho ngư dân niềm tin và hy vọng một mùa biển bội thu.