Thanh trà - Thủy Biều là đặc sản nổi tiếng ở Huế từ hàng trăm năm nay. Thuở xưa, thanh trà là đặc sản tiến vua. Theo các tư liệu lịch sử, dưới thời Nguyễn - thanh trà được tuyển chọn kỹ càng để dâng tiến vào cung vua vì mang một hương vị ngọt thanh, mát lành lại đượm vị, được trồng ở nhiều nơi trong tỉnh ( trái thanh trà nhỏ hơn trái bưởi, có hình thon giống quả lê, da màu vàng nắng chứ không xanh). Trong đó, phường Thủy Biều (nằm bên rìa Tây Nam của thành phố Huế) là vùng vốn có tiếng trồng trái thanh trà với hơn 1.000 hộ dân có vườn trồng, chủ yếu nằm dọc sông Hương.

Ảnh: Internet

Ngày nay, quả thanh trà trở thành biểu tượng đặc trưng của cố đô Huế. Cứ mỗi độ tháng Bảy âm lịch thì những vườn thanh trà của vùng cố đô lại bắt đầu chín mọng, tỏa hương thơm dịu. Mùa thu hoạch thanh trà chỉ kéo dài khoảng 2 tháng và chỉ có duy nhất một mùa trong năm.

Người dân thu hoạch thanh trà Thủy Biều. Ảnh: baothuathienhue

Để đặc sản thanh trà của vùng đất phù sa được nhiều người trong và ngoài nước biết đến, Thủy Biều đã không ngừng nỗ lực xây dựng thương hiệu trái cây ngon. Một trong những hoạt động ấn tượng nhất là hàng năm Thủy Biều thường tổ chức “Lễ hội thanh trà” ( khoảng tháng 9 dương lịch ) để quảng bá, giới thiệu trái cây đặc sản này đến với người tiêu dùng; địa phương này đã thành công trong việc đăng ký nhãn hiệu độc quyền “thanh trà Huế” trên thị trường trong nước.

Ảnh: Internet

Lễ hội thanh trà, có nhiều hoạt động như hội thi sản phẩm trái ngon thanh trà Huế, không gian trưng bày sản phẩm thanh trà và đặc sản Huế, hội thi ẩm thực chế biến món ngon từ trái thanh trà, không gian trình diễn trưng bày giới thiệu khám phá về cây thanh trà, không gian hàng đặc sản Huế, lễ cáo giang sơn cung tiến “thanh trà” tại đình làng Nguyệt Biều và Lương Quán, tour du lịch cộng đồng sinh thái tại Thủy Biều và các trò chơi dân gian.

Gian hàng thanh trà từ các chủ vườn Thủy Biều. Ảnh: Internet

Điểm đặc sắc nhất trong lễ hội thanh trà là chương trình "thanh trà tiến vua" được trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế phối hợp với UBND phường Thủy Biều tổ chức rước thanh trà từ hai đình làng Lương Quán và Nguyệt Biều bằng đường sông để vào Đại Nội. Nghi thức tái hiện này được thực hiện nghiêm túc, bài bản theo trình tự tiến vua thời xưa. Mỗi chủ nhà vườn sẽ chọn ra những quả thanh trà ngon và đẹp nhất để tiến hành nghi lễ cung tiến thanh trà lên các vị vua Triều Nguyễn, được đưa rước từ đình làng thuộc Thủy Biều, đi qua dòng sông Hương, tiến tới Ngọ Môn để tiến hành nghi lễ. 

Nghi lễ tiến cung cho thanh trà được tổ chức ngay cửa Ngọ Môn. Ảnh: Internet

Đoàn đưa thanh trà tiến cung được dẫn đầu bởi các bậc lão niên . Ảnh: Internet

Thanh trà được các cô gái vận áo dài nghiêm trang gánh trên đường tiến cung. Ảnh: Internet

Tùy theo chương trình hằng năm mà sẽ xen kẽ các hoạt động khác như văn nghệ, hội thi cây trái ngon, hội thi ẩm thực, hội thi chim hót hay,… và lễ hội thanh trà đã thật sự trở thành một trong các hoạt động lớn và định kỳ mà người nông dân lẫn du khách đều trông chờ.

Tiếp nối thành công của 6 kỳ tổ chức trước, lễ hội thanh trà lần thứ VII – 2022 ( diễn ra từ ngày 1 – 4/9) với chủ đề “Thanh trà Thủy Biều hương vị xứ Huế”.

Ảnh: huecity

Trong 4 ngày đêm diễn ra, lễ hội quy tụ nhiều chương trình phong phú, đa dạng với cuộc hội tụ lớn của hơn 60 nghệ nhân, nông dân, những người đã và đang giữ hồn và phát huy các giá trị của cây thanh trà Huế đến từ các địa phương truyền thống tiêu biểu, nổi tiếng trong tỉnh, đây cũng là cơ hội để Thủy Biều giới thiệu chiều sâu văn hóa nhà vườn, tiềm năng của địa phương, tạo môi trường cho cán bộ, nhân dân trong phường có dịp trao đổi, giao lưu, xúc tiến thương mại đến với cộng đồng dân cư trong vùng, du khách trong và ngoài nước.

Ảnh: huecity

Sau lễ khai mạc, nhiều chương trình, hoạt động ý nghĩa được tổ chức, như trò chơi dân gian, hội thi trái ngon thanh trà Huế, hội thi ẩm thực “Bữa cơm gia đình với truyền thống Huế xưa”, hội thi ẩm thực chế biến các món ngon từ trái thanh trà… Dịp này, UBND phường Thuỷ Biều kết nối với các đơn vị lữ hành tổ chức tour du lịch tham quan các nhà vườn thanh trà, tổ chức đêm nhạc Trịnh Công Sơn và các chương trình hoạt động văn hoá nghệ thuật...

Thông qua lễ hội sẽ mang đến điểm nhấn mới của thành phố Huế trong việc thu hút du khách đến du lịch trải nghiệm, du lịch sinh thái và thưởng thức các đặc sản được chế biến từ trái thanh trà Huế.