Xưa kia làng Hương Ngải có tên là Kẻ Ngái. Có rất nhiều truyền thuyết xung quanh cái tên Làng Hương Ngải nhưng theo cách lý giải của một số bậc cao niên trong xã thì cái tên Hương Ngải có "gốc gác" từ cây ngái dại quanh làng. Chuyện rằng khi cây ngái nở hoa hương thơm lan toả khắp vùng nên dân gian gọi thành "Làng Hương Ngái", rồi chữ "Ngái" bị đọc chệch đi, đọc "ngọng" đi thành "Ngải". Lâu ngày, cái tên Hương Ngải dính chặt với làng cho đến tận ngày hôm nay.
Là một làng cổ, làng Ngái thuộc xã Hương Ngải duy trì được những phiên chợ Tết độc đáo, mỗi năm chỉ họp duy nhất một lần và chuyên bán một mặt hàng. Dân trong làng gọi nôm na là chợ Ngái. Những phiên chợ này họp vào dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán. Theo thông lệ, phiên chợ Ngái vàng mã họp vào sáng 16 tháng Chạp, chuyên mua bán đồ vàng mã, chuẩn bị lễ tiễn ông Công - ông Táo chầu Trời vào 23 tháng Chạp; phiên chợ Ngái Lá Dong họp vào ngày 21 tháng Chạp, chuyên mua bán lá dong, lạt giang nứa, chuẩn bị cho việc gói bánh chưng, bánh gio… trước Tết; phiên chợ Ngái hàng Cam họp vào ngày 26 tháng Chạp, mua bán cam bưởi, hoa quả, chuẩn bị cho mâm ngũ quả ngày Tết; phiên chợ Ngái hàng cá họp ngày mùng 3 Tết, mua bán cá, chuẩn bị việc cúng cơm cá trong lễ “Tạ Cụ” đầu Xuân; chợ Ngái hàng gà họp vào mùng 6 tết, chuyên mua bán gà, chuẩn bị cho lễ hạ cây nêu ngày mùng 7 tháng giêng.
Những phiên chợ Ngái ngày Tết không đơn giản như những phiên chợ thường mà đối với người dân Hương Ngải đây thực sự là ngày hội. Chợ phiên họp trên một khu đất trống, hiện đã được quy hoạch để họp chợ, hàng hóa xếp chật kín từ đường vào đến chợ không còn lối đi. Có người phải ra từ rất sớm để "xí chỗ". Đến phiên chợ Ngái thường là người dân Hương Ngải và các xã lân cận như Chàng Sơn, Lại Thượng, Phùng Xá....
Chợ Ngái lá dong là một trong năm phiên chợ đông đúc nhất của làng Ngái vào những ngày Tết. Chợ họp vào 21 tháng Chạp hàng năm với mặt hàng đặc biệt đó là lá dong để gói bánh chưng ngày Tết. Kẻ mua người bán rất đông. Người dân thoải mái chọn mua lá dong và mua giang làm lạt. Chợ Ngái lá dong họp từ sáng sớm đến khoảng 9,10 giờ thì tan và ai nấy lại vội vàng tấp nập làm nốt những công việc đồng áng, cố gắng thu gọn công việc sớm để ăn tết cho ngon. Nhiều năm rét muộn, chợ họp lúc còn mưa phùn gió bấc mà vẫn đông vui.
Phiên chợ ngày 26 tháng chạp bán đủ các mặt hàng hoa quả để bày bàn thờ cũng ông Công- ông Táo. Hàng hóa bán tại chợ là sản vật của các vùng quê, trong đó có nhiều mặt hàng của chính quê hương Hương Ngải, đó là các loại "cây nhà. lá vườn" như cam, quýt, bưởi, lá dong, lá gai, , lá chuối khô cho tới các đồ thờ cúng do chính người dân Hương Ngải tự tay làm lấy. Hiếm có chợ Tết nào mà họp bắc cầu từ năm cũ qua năm mới như chợ phiên làng Ngái. Ngày mùng 3 Tết, phiên chợ Ngái hàng cá cũng không kém phần sôi động. Và năm nào cũng vậy, chật cứng người mua kẻ bán. Cá đủ loại được bày bán từ ngoài đường vào bên trong khu chợ. Chợ còn có cả dãy hàng rau, củ quả bày bán nhiều phục vụ nhu cầu của người dân. Ngày nay, những loại thực phậm khô, các mặt hàng được bán đầy đủ ở chợ làng Ngải.
Đối với người dân Hương Ngải dù có đi xa thì dấu ấn quê hương vẫn luôn in đậm trong ký ức về một làng cổ yên bình với những phiên chợ Ngái mỗi khi Tết đến, xuân về.
