Ô Loan là một đầm nước lợ với vị trí ngay dưới chân đèo Quán Cau, thị trấn Chí Thạnh, huyện Tuy An. Địa điểm này nằm cách trung tâm thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên khoảng 22 km về phía Bắc nên du khách có thể dễ dàng di chuyển đến thăm quan. Tổng diện hồ lên đến gần 18km2 và độ sâu trung bình khoảng 1,2m - 1,4m. Với vẻ đẹp nên thơ, trữ tình, nơi đây thu hút rất nhiều khách du lịch trong và ngoài nước ghé thăm hàng năm.
Không chỉ được chìm đắm trong không gian thiên nhiên đẹp nao lòng mà còn có dịp tìm hiểu về sự tích ly kỳ gắn liền với đầm nước này. Theo truyền thuyết, khi xưa có một nàng tiên nữ tên Loan với sắc đẹp tuyệt trần nhưng lại rất ham chơi và nghịch ngợm. Vì vậy, nàng thường xuyên cưỡi Ô Thước bay đi du ngoạn qua khắp mọi miền nhân gian.Trong một lần bay qua vùng đất Tuy An, Ô Thước của nàng đã mỏi cánh nên hạ xuống. Chỗ đó trở thành một đầm nước rộng lớn. Cái tên đầm Ô Loan cũng được ghép từ tên của nàng và Ô Thước.
Địa điểm này còn có những câu chuyện huyền bí gắn liền với tích “Cao Biền Dậy Non” .Phía tây đầm Ô Loan là những quả đồi nhỏ nằm san sát nhau. Phía đông là mả Cao Biền. Dân gian cho rằng trên đường đi ếm hại nhân tài nước Nam, Cao Biền đã bị trời chôn tại đây.
Cao Biền chết tại Đồng Môn
Trên Sơn dưới Thủy, trời chôn Cao Biền.
Đến thăm đầm Ô Loan, bạn sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước khung cảnh thiên nhiên thanh bình, hoang sơ và trữ tình hiếm thấy ở nơi nào khác. Vẻ đẹp ấy cũng đã làm say đắm biết bao nhiếp ảnh gia và cả những nhà làm phim. Khung cảnh nơi đây luôn mang vẻ đẹp lung linh, huyền ảo vào cả 4 mùa trong năm.
Thời gian tốt nhất để “săn” được những bức ảnh để đời ở đầm Ô Loan là lúc bình minh hoặc hoàng hôn, khi bầu trời được nhuộm đỏ bởi ánh mặt trời. Đó cũng là những con thuyền bắt đầu ra khơi hoặc là lúc người dân trở về nhà với một mẻ cá đầy ắp sau một ngày làm việc năng suất.
Ngoài ra, khi mặt trời vừa ló rạng, đầm Ô Loan tựa như một chú chim khổng lồ đang sải cánh rộng và chuẩn bị bay vút lên bầu trời. Cũng từ góc nhìn ấy, nhưng trong ánh hoàng hôn dịu nhẹ, con đầm lại giống như một chú chim đang tìm chốn bình yên để trở về sau một ngày dài. Con đầm rộng nằm giữa núi rừng bao la tạo nên một bức tranh mộng mị với ánh sáng huyền ảo.
Phong cảnh non xanh nước biếc của Ô Loan là nguồn cảm hứng vô tận cho các thi sĩ sáng tác. Nhà thơ Nguyễn Mỹ viết:
Biển vào Ô Loan nằm ngủ thiếp
Sò huyết sinh trong đáy giếng mờ xanh.
Thi sĩ Xuân Diệu đã viết bài thơ đầm Ô Loan:
Đầm Ô Loan, đầm Ô Loan.
Nước trời cùng với mây liên hoàn
Mặt đầm, đôi cánh chim loan mở
Khí mát lan bay sắc đẹp tràn
Cao thấp đồi quanh gấm dựng lên
Lục thêu cùng biếc với xanh lam
Sắn khoai sức tốt phây phây lượn
Mía bắp trông xa một sắc liền....
Đầm Ô Loan đã được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là di tích danh thắng quốc gia.
