Ngô đồng là loại cây quý phái, hoa thuộc loại “vương giả chi hoa”, Cổ thi Trung Hoa thường đề cập đến loại cây này qua câu cổ thi:

Ngô đồng nhất diệp lạc

Thiên hạ cộng tri thu

(Một lá ngô đồng rụng

Cả thiên hạ biết mùa thu tới).

Hai cây ngô đồng trăm tuổi ở Điện Thái Hòa. (Ảnh: internet)

Ở Huế xưa kia, ngô đồng chỉ được trồng ở chốn vương giả. Theo sử liệu, đây là hai trong nhiều cây ngô đồng đầu tiên được vua Minh Mạng cho mang từ Quảng Đông (Trung Quốc) về trồng sau điện Thái Hòa và trước điện Cần Chánh (Kinh thành Huế). Hai cây ngô đồng ở điện Thái Hòa được xem là những cây ngô đồng cổ nhất Việt Nam. Trong 146 hình ảnh tiêu biểu của thiên nhiên và sản vật Việt Nam được ghi chép trên cửu đỉnh đặt trước sân Thế Miếu - được coi là bảo vật quốc gia của nhà Nguyễn - đúc từ năm 1835 - 1837, dưới thời vua Minh Mạng; cây ngô đồng được vinh danh, ghi khắc trên Nhân Đỉnh (cũng là chiếc đỉnh ứng với vua Minh Mạng).

Ngô đồng được xem là loài "vương giả chi hoa", chỉ được trồng ở những nơi cao quý. (Ảnh: internet)

Cây ngô đồng có dáng đẹp, cao và thanh thoát, đặc biệt quyến rũ khi nở hoa. Hoa ngô đồng nở từ cuối tháng hai đến tháng năm âm lịch. Khi đơm hoa, ngô đồng trút hết lá rồi phô kết những chùm hoa nho nhỏ, dày đặc trên cành, từ màu tím nhạt rồi dần ửng hoa cà. Với màu tím nhạt, hoa ngô đồng đã tạo thêm nét thanh tao cho Hoàng cung Huế. Các bông hoa ngô đồng nhỏ nhưng kết hợp lại với nhau như "phượng múa rồng bay" trông rất đẹp mắt. Hoa ngô đồng nở đẹp nhất là cuối tháng 4 đầu tháng 5 khi lá của cây rụng hết.

Hoa của cây ngô đồng mang một màu tím nhẹ nhàng. Người ta thường ví rằng loài hoa ở Điện Thái Hòa như màu tím của tà áo dài xứ Huế, điểm tô thêm nét truyền thống, đặc trưng của chốn kinh thành xưa. (Ảnh: internet)

Cây ngô đồng ở Điện Thái hòa không chỉ điểm tô hương sắc cho nơi đây, mà còn là chứng nhân cho một thời lịch sử oai hùng của đất nước. (Ảnh: internet)

Sau lưng điện Thái Hòa, hai cây ngô đồng sừng sững giữa trời, điểm tô cho vẻ cổ kính trầm mặc của cung điện, đền đài. Cây ngô đồng trổ hoa màu tím mang nét đẹp rất riêng biệt. Nhiều người cho rằng, hoa tím của cây ngô đồng có liên quan đến tà áo dài tím của người con gái xứ Huế. Những cây ngô đồng vươn cao, nhưng thanh thoát nên không lấn át các công trình mà đem lại màu sắc mới lạ đầy cuốn hút cho kiến trúc và khung cảnh thâm trầm của Đại nội.