Túy Loan là một làng cổ hình thành cách đây hơn 500 năm, thuộc xã Hòa Phong (Đà Nẵng), nằm nép mình bên dòng sông Túy Loan thơ mộng. Nơi đây không chỉ nổi tiếng bởi những địa danh lịch sử, mà còn ghi dấu ấn trong lòng du khách thập phương qua các món ăn đặc sản, trong đó nổi tiếng nhất là bánh tráng Túy Loan. Từ trước năm 1975 làng bánh tráng này đã nổi tiếng với 2 món độc nhất vô nhị là bánh tráng và mì Quảng. Cho đến nay, cả làng vẫn còn nhiều hộ gia đình giữ gìn truyền thống và mưu sinh bằng nghề làm bánh tráng hoàn toàn thủ công.
Lễ hội Đình làng Túy Loan. (Ảnh: internet)
Theo phong tục của dân làng nghề bánh tráng Túy Loan, chiếc bánh tráng là món ăn không thể thiếu trên mâm cúng gia tiên trong những ngày Tết hay trong những dịp cúng kỵ. Những chiếc bánh tráng mang hương vị của gạo nướng. Những người dân xứ Quảng xa quê, mỗi khi trở về đều muốn ăn những món truyền thống như hến xào kết hợp với bánh tráng, thịt heo cuốn bánh tráng hay tô mỳ Quảng mà thiếu bánh tráng Túy Loan đều xem như mất đi một phần ngon. Chính vì vậy, bánh tráng Túy Loan luôn đắt hàng trong dịp đầu Xuân.
Đối với người dân nơi đây, những món ăn truyền thống mà thiếu đi bánh tráng thì không còn được tròn vị. (Ảnh: internet)
Nguyên liệu chính để làm bánh tráng là bột gạo, mà yêu cầu là loại gạo 13/2 - gạo truyền thống của làng Túy Loan. Loại gạo này có mùi thơm, nấu cơm tuy cứng, nhưng bù lại đúc bánh tráng rất ngon. Để có bột, người làm bánh cho ngâm gạo trong nước 2 ngày, sau đó mới đem đi xay. Sau đó, hòa thêm nước vào làm sao cho nước gạo không quá lỏng và cũng không quá đặc. Để cho nước tráng bánh được mịn và trắng đều, người dân phải lọc qua một lượt để loại bỏ những vỏ trấu lấm tấm. Điều này giúp tạo ra sản phẩm có màu đều mà không bị lỗ chỗ vết trấu.
Những chiếc bánh tráng chuẩn vị là những chiếc bánh tráng phải được làm theo cách thủ công, truyền thống. (Ảnh: internet)
Sau công đoạn tráng đến giai đoạn quan trọng tiếp theo là phơi bánh. Theo cách cổ xưa, bánh không phải phơi nắng như thông thường mà sẽ được hong 3 lần trên củi than. Theo cách này, bánh sẽ được xếp lên những tấm lưới, ở phía dưới ủ tro, than ở trên để hơ bánh. Qua 3 lần hong như vậy, bánh sẽ khô giòn, không bị mốc và bảo quản được lâu.
Bánh tráng Túy Loan tuyệt đối không phơi nắng, được xông khô đều trên vỉ than hồng từ 3 - 4 tiếng để có độ phồng, giòn và xốp hơn. (Ảnh: internet)
Sản phẩm của làng là bánh tráng nướng, hình tròn, đường kính khoảng 50 cm. Bánh thường được nướng ăn kèm với món mỳ Quảng hoặc nhúng nước để cuốn. Bánh tráng Túy Loan dày hơn các loại bánh tráng ở nơi khác và chất lượng của bánh tráng được người sử dụng đánh giá rất cao.
Bánh tráng Túy Loan đã trở thành một đặc sản nổi tiếng của Đà Nẵng. (Ảnh: internet)
Những năm gần đây, để gìn giữ nghề truyền thống này, các cấp xã đã có nhiều chính sách hỗ trợ về vật chất, góp phần giúp các hộ phát triển nghề, nâng cao năng suất và hiệu quả. Cụ thể, một số hộ đã nhận được sự hỗ trợ về máy xay bột, giàn phơi, máy hút chân không, nhãn hiệu… với tổng mức hỗ trợ khoảng 30 triệu/hộ. Bánh tráng Túy Loan ngày nay không chỉ là món ăn quen thuộc của làng quê mà còn theo chân du khách đi khắp mọi miền Tổ quốc và trở thành một thứ đặc sản của Đà Nẵng.
