Thiền Viện Trúc Lâm Đà Lạt thuộc dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử mà sơ Tổ là Phật hoàng Trần Nhân Tông. Đây không chỉ là thiền viện lớn nhất Lâm Đồng, mà còn là điểm tham quan và chiêm bái của rất nhiều du khách trong và ngoài nước. Nằm yên bình trong một không gian đẹp như tranh vẽ, không khí vùng cao nguyên thật mát mẽ, thanh vắng làm cho lòng người yên tĩnh, nhẹ nhàng…

Thiền viện do Hòa thượng Thích Thanh Từ sáng lập, được khởi công xây dựng năm 1993 và đến năm 1994 thì hoàn thành, trên diện tích 25ha, trong đó 2ha xây dựng thiền viện và 23ha khuôn viên, bản thiết kế do hai kiến trúc sư Vũ Xuân Hùng và Trần Đức Lộc vẽ, có sự tham gia thiết kế của kiến trúc sư nổi tiếng Ngô Viết Thụ. Thiền viện được chia ra làm 4 khu vực: Khu vực ngoại viện; Khu tịnh thất Hòa thượng; Hòa thượng Viện chủ; Khu nội viện Tăng và khu nội viện Ni. Đây chính là nơi ở chính của Hòa thượng Viện chủ Thích Thanh Từ. 

Hòa thượng Thích Thanh Từ, thế danh là Trần Hữu Phước, sinh ngày 24.07.1924, tại ấp Tích Khánh, làng Tích Thiện, tỉnh Cần Thơ (nay là tỉnh Vĩnh Long). Hòa thượng là thiền sư thuộc dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử - người đã viết nhiều bộ Kinh, Luận và hai bộ sách về thiền học nổi tiếng là: Thiền Tông Việt Nam cuối Thế kỷ 20 (1992/1998) và Thiền sư Việt Nam (1991/1995/1999). Đặc biệt, Hòa thượng là người đã thành lập hàng chục Thiền viện trong nước và trên thế giới.

Đi lên từ phía hồ Tuyền Lâm là một con đường dốc có 140 bậc thang bằng đá, hai bên là những rặng thông cao vút dẫn qua 3 cổng tam quan để vào chánh điện. Chánh điện là một công trình kiến trúc độc đáo có diện tích 192m². Chính giữa thờ tượng Phật Thích Ca cao khoảng 2m, tay phải cầm cành hoa sen đưa lên, gọi là bức tượng "Phật Thích Ca Niêm Hoa Vi Tiếu" (vì miêu tả theo điển tích "Niêm Hoa Vi Tiếu"). Bên phải đức Phật là Bồ Tát Văn Thù cưỡi sư tử. Bên trái là Bồ Tát Phổ Hiền cưỡi voi trắng 6 ngà. Phía trên chính điện là các bức phù điêu chạm khắc 8 tướng thị hiện của Đức Phật. Hành lang phía trước chính điện là hàng cột gồm bốn cột tròn giả gỗ. Trần được lợp bằng ngói tráng men, mái ngói uốn nhẹ toát lên nét khiêm cung của người Việt, nét thanh thoát của nhà thiền. Phía bên phải chánh điện là lầu chuông được chạm khắc phù điêu, bên trong là quả đại hồng chung nặng khoảng 1,1 tấn, trên mình khắc chạm những bài kệ có ý nghĩa thanh thoát mang truyền thụ đạo lý.

Từ chánh điện nhìn xuống hồ Tuyền Lâm, phong cảnh đẹp mơ màng, hồ nước trong xanh in bóng rặng thông bên đồi. Dưới lưng chừng đồi, trong khu vườn xanh mát gần hồ Tĩnh Tâm là nhà khách dành cho những phụ nữ đến xin tập tu ngắn hạn tại thiền viện.

Những lúc đông nhất, thiền viện có hàng ngàn tăng ni, phật tử đến theo học về thiền. Đây là một thiền viện nghiên cứu về Thiền tông lớn nhất ở Việt Nam hiện nay với chủ trương khôi phục Thiền tông Việt Nam có từ đời nhà Trần (thế kỷ 13, 14).

Đối với khách hành hương, nhà chùa không mở dịch vụ ăn nghỉ, nhưng nếu có các cá nhân hoặc tập thể nào đó muốn được nghỉ lại vài ngày để tâm được thanh tịnh thì nhà chùa sẽ không từ chối. Lúc đó, khách hành hương sẽ được sống những ngày ở chùa giống như các nhà tu hành, sớm tối nghe kinh kệ, chuông mỏ và ăn những bữa cơm chay đạm bạc. Chính những điều đó sẽ khiến bạn có được những trải nghiệm thú vị. Những lúc đông nhất, thiền viện có hàng ngàn Tăng Ni, Phật tử đến theo học về thiền. Ngoài những lúc tham gia các thời khoá sinh hoạt của thiền viện, những lúc rảnh rỗi du khách có thể dạo chơi, ngắm nhìn những loại hoa lạ, đẹp rực rỡ trong vườn hoa của chùa. Vườn hoa này do chính các Tăng Ni trong chùa tự tay trồng, có nhiều loại hoa rất lạ do thầy Viện chủ mang từ khắp nơi trên thế giới về ươm trồng, nổi tiếng nhất là giống: sim tím, bông gòn Úc, phù dung...

Muốn tham quan những khu vực khác của Thiền viện, khách hành hương có thể đến Nội viện Tăng: Khu này nằm trong khu chính tham quan, du khách có thể tham quan, tuy nhiên vào giờ thiền du khách không được phép vào. Riêng khu Nội viện Ni nằm tách biệt với bên ngoài, đây là khu dành cho nữ tu, nên du khách không thể tham quan khu vực này.

Phía sau chánh điện là Điện Đạt Ma Sư Tổ có chánh điện bằng đá trắng khá thanh tịnh. Khu vực này du khách có thể tham quan.

Ngoài ra, cần tham khảo kinh sách, ảnh hoặc xem những món quà lưu niệm của Hòa thượng Viện chủ đi chu du và hướng hóa trong nước và trên thế giới, du khách có thể đến Phòng Phát hành kinh sách, hình ảnh lưu niêm, các tác phẩm do chính Viện chủ viết và các ấn phẩm Phật Giáo khác.

Những đề cử này sẽ tiếp tục được nhận sự bình chọn của cộng đồng kỷ lục gia, các công ty du lịch, khách du lịch trong và ngoài nước. Và sẽ được Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam tiến hành công bố vào tháng 7 năm 2013.

=>> Miếu Bà Chúa Xứ và lễ hội Dân gian Châu Đốc

=>> Non thiêng Yên Tử - điểm đến không thể nào quên

=>> Chùa Hương – danh lam thắng cảnh tuyệt vời đất Việt

=>> Chùa Một Cột tinh hoa sáng mãi

Theo Cẩm nang thông tin Kỷ lục