Đứng trên đỉnh đồi cao 156m, có thể thu cả thành bang Athens trù phú và sầm uất trải rộng phía dưới vào gọn trong tầm mắt. Sắc trắng ngà vương giả của đá cẩm thạch, vật liệu chính tạo tác nên quần thể đền đài vàng son lộng lẫy xưa kia được nhuộm màu hồng nhạt trong ánh bình minh. Khi ráng hoàng hôn buông tấm voan mỏng màu tím sẫm bao phủ cả ngọn đồi, những phế tích nghìn năm tuổi chạm khắc vẻ thanh thoát, bay bổng của những cây cột Doric vào ráng chiều tà màu đỏ cam cháy rực.
Kho báu của nền văn minh nhân loại
Trong tập quán xây dựng thời cổ đại Hy Lạp, Acropolis là một quần thể thành luỹ thường toạ lạc trên địa hình đồi cao và có tầm nhìn bao quát cả khu vực dân cư rộng lớn phía dưới. Acropolis là một từ ghép trong ngôn ngữ Hy Lạp, bao gồm hai thành tố: “akro” – nghĩa là cao, “polis” – tức là thành phố. Đây là dạng công trình được xây dựng rất kiên cố, nơi dân chúng trong vùng sẽ ẩn náu và được bảo vệ an toàn nếu quân địch tấn công.
Acropolis xuất hiện ở khắp mọi nơi, nhưng vệ thành nằm ngay giữa trung tâm Athens có quy mô lớn nhất và cũng nổi tiếng nhất. Bởi thế nên từ nhiều thế kỷ trước, Acropolis đã trở thành cái tên mặc định cho kỳ quan kiến trúc cổ đại này. Nhắc đến Acropolis, người ta sẽ hiểu ngay đó là “của Athens” và tất cả những di tích đền đài kỳ vĩ làm nên quần thể này đều nằm gọn trong “thành cổ Acropolis”.
Xứ sở của những vị thần trên đỉnh Olympus có tới 18 cái tên lọt vào danh sách “Những di sản văn hoá thế giới” của Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO), Acropolis là điểm nhấn sáng giá nhất trong số đó. Toà thành phòng thủ này được UNESCO vinh danh như một báu vật vô giá trong lịch sử phát triển nền văn minh nhân loại từ năm 1987, nhờ đạt tới năm tiêu chí (thuộc các mục I, II, III, IV và VI).
Với kích thước tổng thể rất lớn, chiều rộng khoảng 170m và chiều dài lên tới 350m, Acropolis trở thành biểu tượng cho những thành tựu đỉnh cao của nghệ thuật kiến trúc, với những công trình – phong cách trở thành mẫu mực và có tầm ảnh hưởng rất lớn tới châu Âu nói riêng và toàn thế giới nói chung tới tận ngày nay.
Những nguyên nhân tạo nên những giá trị mang tầm vóc toàn cầu của Acropolis đã được liệt kê đầy đủ và cực kỳ chi tiết trong bản đánh giá của UNESCO. Sau khi đã may mắn đặt chân tới đây, đã lang thang trong không gian đậm màu hoài cổ và để cho những lớp sóng quá khứ dội về dào dạt, tôi thực sự choáng váng khi ước lượng được tầm vóc hoành tráng của Acropolis sau khi đọc tài liệu này.
Là biểu hiện cao nhất về sự thích nghi của kiến trúc với một khu vực tự nhiên, Acropolis được người cổ đại xây dựng như một biểu tượng phổ quát của tinh thần cổ điển và văn minh Hy Lạp, tạo nên một trong những phức hợp nghệ thuật và kiến trúc lớn nhất thế giới. Những phế tích còn lại của Acropolis chỉ là những cột đá, khối đá xếp chồng lên nhau, nửa như dang dở, nửa như muốn sụp đổ bất cứ lúc nào.
Ngoài ra, Acropolis là một ví dụ nổi bật của tổ hợp kiến trúc thể hiện những giai đoạn lịch sử quan trọng, kể từ TK XVI trước Công nguyên. Và cuối cùng là Acropolis được kết nối trực tiếp và hữu hình với các sự kiện và ý tưởng chưa bao giờ mờ nhạt, dù vòng quay thời gian đã đi trọn mấy nghìn năm. Các di tích của nó vẫn in dấu những thành tựu của các chính trị gia Hy Lạp cổ đại dẫn dắt tư tưởng dân chủ (như Themistokles, Perikles), những kiệt tác của các kiến trúc sư đại tài (như Iktinos, Kallikrates) và cả các nghệ sĩ (như Phedias, Alkamenes)…
Theo Liên minh Kỷ lục Thế Giới (Worldkings.org) (Nguồn bài viết: nhandan.com.vn / Hồ Cúc Phương)
